رقص به عنوان شکلی از زبان روح و بدن در تمام دنیا شناخته می‌شود. رقص در هر کشور و منطقه‌ای متفاوت بوده و سبک خاص خود را دارد و هر شخص به گونه‌ای خاص آن را ادا می‌کند. رقص آذری یا همان رقص آذربایجانی یکی از رقص‌های کهن و باستانی و در عین حال بسیار پرطرفدار می‌باشد. رقص آذری خود دارای انواع مختلفی است که هر کدام از آنها در جشن‌ها و مناسبت‌های مختلف اجرا می‌شوند. در ادامه به انواع رقص آذری قدیمی و معاصر می‌پردازیم.
انواع رقص‌های فولکلوریک معاصر آذری
انواع رقص‌های فولکلوریک معاصر آذربایجانی به شرح زیر می‌باشد:
- بایرام سوئیتاسی
- آیشات
- اووچی
- آذربایجان مارالی
- چوبان رقصی
- ایلک باهار
- آغ چیچک
- داغلار گوزلی
- چوبانی
- اوزومچی
- بختوری
- ساری گلین
- دیلیجان
- عاشق آبادی
- داغلی رقصی
- شیخ شامیل
- دیاموند
- ساز
- لزگی
- قیسقانج
- یوردو- یوردو
- نابات خانیم
- نعلبکی
- ناز ایلمه
- قاراباغ یاللیسی
- مزه لی
- نه قدر قشنگسن
- مارال
- قاوال
انواع رقص آذری فولکلوریک قدیمی
انواع رقص‌های فولکلوریک قدیمی آذربایجانی به شرح زیر می‌باشد:
- آی بری باخ
- آغیر قاراداغی
- رقص آذربایجان
- آسما کسمه
- آواری
- آبایی
- انزلی
- آلچا گولو
- آستا قاراباغی
- اوچ نومره، دورد نومره، بش نومره، آلتی نومره
- ایکی آروادلی
- اوچ بادام بیر قوز
- اون دورد نومره
- اوزون دره
- بنؤوشه
- بریلیانت
- پهلوانی
- توی
- ترکمه
- تامارا
- توراجی
- جیرانی
- جامیش باغا گیردی
- جنگی
- جهری بی یم
- چال پاپاق
- چاتتادی
- چیت تومان
- خان چوبانی
- خالاباجی
- دارچینی
- دسمالی
- دارتما یاخام جیریلدی
- رنگی
- زوغالی
- سمنی
- ساری باش
- ساموخ
- شاهسونی
- شالاخو
- شکی
- عنابی
- قیزلار بولاغی
- قوچعلی
- قازاغی
- قیتقیلدا
- قایتاغی
- قیزیل گول
- قوفتا
- کوراوغلو
- کسمه
- کوراغلونون قایتارماسی
- کئچی مه مه سی
- کندیری
- گلین هاواسی
- گلین آتلاندی
- گلین گتیرمه
- گولمه یی
- گول گز
- لاله
- میرزایی
- مجسمه
- میرواری
- میصری
- نازنازی
- وئلاچولا
- واغزالی
- هالای
- هئیوا گولو
- هئیراتی
- یوز بیر
- یاللی
- یئرلی
برخی از معروف‌ترین انواع رقص آذری
رقص جیرانی، کوراوغلو، چال پاپاق از جمله رقص های فولکلوریک قدیمی اهالی آذربایجان به شمار می‌روند.
یکی از زیباترین، ظریف‌ترین و مشهورترین انواع رقص آذری، رقص جیرانی نام دارد. این رقص از قدیمی‌ترین رقص‌های آذربایجان به حساب می آید. رقص جیرانی در اصل توسط خانم‌ها اجرا می‌شود اما در برخی از مناطق مردان هم آن را اجرا می‌کنند.
نام گذاری رقص کوراوغلو تنها به دلیل قهرمان افسانه‌ای آذربایجان (کوراوغلو) بوده است. ملودی این رقص بسیار باشکوه و زیبا می‌باشد. رقص کوراوغلو در حقیقت به دلیل تقویت روحیه برای جنگ طراحی شده است. این رقص در مناطق مختلف آذربایجان متداول بوده و طرفداران بسیاری دارد.
پاپاق در حقیقت نام کلاهی است که تنها پیرمردها در گذشته از آن استفاده می‌کردند. رقص چال پاپاق هم مختص به آنها بوده و تنها توسط افراد مسن و زنان اجرا می‌شود.
